Demerararamen - Antoine de Kom

In de nieuwe bundel van Antoine de Kom wordt gereisd naar verre oorden als Suriname, Australië en New York, maar ook naar het verleden waar de ik-figuur rondtrekt in de geschiedenis van zijn voorouders en waar echo s klinken van slavernij, geweld én vrijheidsdrang. Het is reizen in een zowel door mensen als dieren drukbezochte, soms wonderlijk liefhebbende wereld.

In de stijlleer is een troop een metafoor, in de muziek een stukje melodie, in de sterrenkunde worden er het noordelijkste en het zuidelijkste punt van de zonnebaan mee aangeduid, en vandaar het gebied op aarde ertussen, waar de zon tweemaal per jaar loodrecht boven staat. Alle drie die betekenissen doen mee in de debuutbundel van Antoine A.R. de Kom; de tweede slaat op de vorm, de eerste op het tussengebied van vorm en inhoud, de derde op de inhoud in engere zin, op de stof: de West-Indische achtergrond van de dichter is overal aanwezig, wordt vaak zelfs tot voorgrond. Het resultaat is een bundel die Latijns-Amerikaanse openheid en bontheid paart aan Europese vormkracht en distantie, zodat het exotische ook zonder exotisme te waarderen is.

Zebra s in Suriname dat bestaat natuurlijk niet. Zebrahoeven is dan ook alleen in de allerruimste zin de poëtische verbeelding van het leven in de West: de tegenstellingen verkeren in elkaar, alles vergaat om iets nieuws te laten ontstaan, de poëzie is voortdurend in beweging, net als de tropische natuur is het een schijnbaar autonoom organisme. De zebra s zijn weggevlucht van waar ze niet thuishoren, net als de plantageslaven; hun sporen hebben ze achtergelaten. De inspiratie trekt zich voorlopig terug in het oerwoud, maar het resultaat staat zwart op wit.

Is deze poëzie nog wel poëzie? Dit is kant noch wal, in deze bundel liggen gedichten bij elkaar die in hun zilte werkelijkheid de dag doornemen, allemaal anders, heel veelvormig. Rijk van taal en beeld maar in toom gehouden door de vormen, door de stoute muze die ze groots maakt maar ook weer ineen laat schrompelen. Gedichten die ritmisch kwispelen, beweeglijk maar loom, als door de zon gekoesterd en zoals de dichter zegt: zonder `houvast of string .