Gezichten op gevels van huizen 1400-1700 - Dirk J. de Vries

Alsof ze levensecht zijn, kijken ze voor zich uit: in steen vereeuwigde koppen op gevels van historische huizen. Ze wekken een realistische indruk, maar toch neemt men meestal aan dat het anonieme, decoratieve onbekenden zijn. Dit boek laat zien dat achter de hoofden echte mensen schuilen. Het zijn persoonlijke portretten van echtparen die het huis lieten bouwen, soms samen afgebeeld met hun kinderen, voorouders, of voorbeeldige historische figuren. Niet eerder is in de (inter)nationale kunstgeschiedenis op deze schaal aandacht besteed aan de gezichten op gevels. Het onderzoek van Dirk Jan de Vries laat zien dat de in steen vereeuwigde personen herkend willen worden en op die plaats het Laatste Oordeel afwachten. De diepgelovige mens presenteerde zich met zijn aangezicht voor het oog van Christus de Rechter in afwachting van het oordeel: de hemel of de hel. Met dat identificerende doel, soms voorzien van namen, wapens of huismerken, lieten mensen zich afbeelden op schilderijen, schouwen en ook op gevels. De Vries onderzocht en fotografeerde in Nederland, Duitsland, Wallonië en Catalonië meer dan tweehonderd gevels uit de periode 1400-1700. Zijn bevindingen laten een terugkerend patroon zien en maken het mogelijk de in steen vereeuwigde hoofden van opdrachtgevers te identificeren. Deze geheel nieuwe, multidisciplinaire benadering van de oudere architectuur laat zien hoe huizen en mensen met elkaar verbonden waren, wat ze blijvend wilden tonen en bewaren voor de eeuwigheid.