Intrigerende verhalen over de oudste stadsverdediging van Nederland 'Deze geschiedenis van het "stadsie" is zalig om te lezen.' – de Volkskrant Eeuwenlang lagen veel Nederlandse steden verscholen achter muren, torens en poorten. Als ’s avonds de klok klonk omdat de stadspoorten gingen sluiten, moesten de stedelingen zich haasten om op tijd binnen te zijn. De bouw van een stadsverdediging was een groot en duur karwei. Maar wie niet investeerde, was kwetsbaar en soms zelfs reddeloos verloren. Als eerste Nederlandse stad startte Utrecht in 1122 met de bouw van haar verdediging. Wat begon als een gracht, vier poorten en enkele natuurstenen torens, veranderde na de uitvinding van de baksteen in hoge stenen muren met ruim vijftig torens. Dat was nodig ook, want de belegeringstechnieken werden steeds geavanceerder. Toen in 1345 de graaf van Holland met een leger van 30.000 man en grote werptoestellen (blijden) voor de muren van de stad verscheen, gaven de Utrechters echter geen krimp. Beschermd door hun stadsmuren en torens bouwden ze hun eigen blijden en trakteerden de belegeraars die te dichtbij kwamen op een pijlenregen. In De ommuurde stad vertelt René de Kam de meeslepende geschiedenis van de Utrechtse stadsverdediging als voorbeeld van veel andere steden. Hij laat de betekenis van de ommuring zien in al haar facetten: de bouw, bezetting, belegeringen, aanpassingen, het verval en ten slotte de sloop in de negentiende eeuw. Ook gaat hij in op de rol die de middeleeuwse burgers speelden in het eigen stadsleger, dat er met zijn vele kleurrijke banieren veelvuldig op uit trok. En het was elke keer maar weer de vraag wie er na de strijd levend naar de stadspoorten terugkeerde… Beluister nu ook de Zoeken naar boeken-podcast over De ommuurde stad. • Het officiële boek bij de grote tentoonstelling De ommuurde stad van het Centraal Museum Utrecht, najaar 2020 • Voor de lezers van Bart van Loo en Frits van Oostrom

Op 20 november 1945 begon het proces van Neurenberg tegen de 24 belangrijkste oorlogsmisdadigers onder de nazi’s die Hitler niet gevolgd waren in de ondergang, onder wie Göring, Hess, Seyss-Inquart en Speer. In Neurenberg worden voor de eerste keer in de geschiedenis de schuldigen aan oorlog en onnoembaar leed ter verantwoording geroepen. Het proces vormt niet alleen een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van het volkenrecht, het is bovendien een mediaspektakel van de eerste orde. De grote internationale kranten en tijdschriften sturen hun beste mensen, waaronder schrijvers als Alfred Döblin, Gregor von Rezzori, John Dos Passos, Ilja Ehrenburg, Erika Mann, Martha Gellhorn, Rebecca West en Erich Kästner, of journalisten zoals de jonge Willy Brandt. Zij berichten over het proces en ‘Görings mentaliteit als bendeleider’, over de volkomen vernielde binnenstad en de desinteresse en ellende onder de bevolking. Twijfels – of de vernieling van Dresden wel juist was, of een internationaal gerechtshof in de toekomst kan verhinderen dat ‘een dorp wordt aangestoken en gezamenlijk de kelen van buren worden doorgesneden’ – zijn al in 1945 en 1946 te horen. Het is, volgens Die Tageszeitung, ‘een van de meest opwindende, treurige, fantastische en spannende verzamelingen teksten van de twintigste eeuw.’ D e gerechtszaal in de voormalige potloodfabriek Faber-Castell wordt in september 2020 door Angela Merkel als museum geopend.

De volksverhuizingen van Dick Harrison geeft ons een rijk beeld van West-Europa in de vroege middeleeuwen. Toen de Pax Romana in stukken brak verspreidden woeste hordes Germanen en Hunnen zich over heel Europa op zoek naar graan en goud. Bestsellerauteur Dick Harrison nuanceert het beeld van die barbaarse plunderpartijen en werpt licht op de waarheid achter de mythe van chaos en verwoestingen. In het boek ontmoeten we individuele mensen: krijgers en heiligen, boeren en heersers. De volksverhuizingen geeft ons een fascinerend en complex beeld van West-Europa in de overgang tussen de oudheid en de vroege middeleeuwen.

De verzonken kunstschatten van de Vrouw Maria van Gerald Easter en Mara Vorhees is de geschiedenis van een verdwenen zeilschip vol Hollandse meesters. Op 5 september 1771 verlaat een Nederlands zeilschip vol zeventiende-eeuwse Hollandse meesterstukken van Rembrandt, Paulus Potter en Gerard Dou de haven van Amsterdam. De bestemming van de Vrouw Maria is Sint-Petersburg, waar verwoed kunstverzamelaar tsarina Catharina de Grote de schilderijen aan haar collectie in de Hermitage wil toevoegen. Voor de kust van Finland gaat het schip met de waardevolle lading echter naar de kelder – een gebeurtenis die tot een maritieme legende uitgroeit. Pas in 1999 wordt het scheepswrak gevonden en dan blijkt het in opvallend goede staat te verkeren. De kostbare lading van het schip wordt vervolgens inzet van een internationaal juridisch steekspel: zowel Finland als Rusland meent er aanspraak op te kunnen maken. Tot op heden staan de landen pal tegenover elkaar. In De verzonken kunstschatten van de Vrouw Maria reconstrueren Gerald Easter en Maria Vorhees met veel oog voor persoonlijke details het fascinerende verhaal van het gezonken zeilschip, een verhaal waarin politiek, kunst, kunsthandel en -conservering in heden en verleden op levendige wijze met elkaar verweven zijn. ‘Het verhaal van de Vrouw Maria illustreert op een prachtige manier de verzamelwoede van Catharina.’ – kunstconservator Vincent Boele in Het Parool 'Dit boek gaat over de Leidse fijnschilder Gerrit Dou, de Russische keizerin Catharina de Grote en de Finse wrakkenjager Rauno Koivusaari, met bijrollen voor de Franse encyclopedist Denis Diderot, de Pruisische koning Frederik de Grote, de Nederlandse onderwaterarcheoloog Martijn Manders – en Vladimir Poetin. Wie denkt dat uit zo’n dissonante lijst ingrediënten geen smakelijk gerecht kan worden gekookt, vergist zich. Want De verzonken kunstschatten van de ‘Vrouw Maria’ van Gerald Easter en Mara Vorhees is een boek om van te smullen.' - NRC

Het leven van Beethoven in negen composities 'Waardevol boek.' •••• NRC Ludwig van Beethoven: voor velen de grootste componist van westerse klassieke muziek ooit. En toch is zijn leven nog altijd een groot mysterie en blijft het beeld van een vuistschuddende maar geniale excentriekeling voortleven. In Beethoven doet Oxford-hoogleraar Laura Tunbridge de valse noten verstommen en geeft ze een nieuwe kijk op het leven van de Duitse virtuoos. In elk hoofdstuk behandelt ze een periode uit zijn leven, een muziekstuk en een onthullend thema, van familie tot vrienden, van heroïsme tot vrijheid. Het resultaat is een prachtig crescendo van rijke biografische details, een inkijk in de wereld van muziek en verwonderlijk historisch revisionisme, waardoor je anders naar zijn symfonieën zal luisteren. Zo ontdekken we hoe Beethoven qua zelfpromotie zijn tijd ver vooruit was, hoe zijn manier van componeren werd beïnvloed door veranderingen in instrumenten, en hoe er naar hem werd geluisterd – Ode an die Freude werd meestal niet eens gespeeld bij uitvoeringen van zijn Negende Symfonie! Deze tour de force van Beethoven-expert Tunbridge viert de 250e verjaardag van Beethoven en levert een weergaloos levensverhaal en een rijkdom aan nooit eerder verschenen materiaal. Een vernieuwend en menselijk portret van Beethoven en een beknopte kijk op een van ’s werelds meest geniale geesten.

De schemering van de democratie van Anne Applebaum gaat over de verlokkingen van een autoritair systeem. In steeds meer landen heeft de democratie het zwaar. Liberale waarden worden ingeruild en het idee van een sterke leider die haast vereerd wordt, nationalistische bewegingen en het eenpartijstelsel winnen aan populariteit. In haar nieuwe boek De schemering van de democratie beargumenteert Anne Applebaum dat we ons niet moeten verbazen over deze ontwikkeling. Politieke systemen met simplistische overtuigingen hebben een natuurlijke aantrekkingskracht, vooral die systemen waarbinnen enkel de loyale volgers profiteren. Mensen kijken niet alleen naar ideologie, stelt ze, maar zijn ook praktisch, pragmatisch en opportunistisch. De autoritaire en nationalistische partijen die zijn opgekomen binnen de moderne democratieën bieden hun aanhangers nieuwe mogelijkheden om rijkdom en macht te vergaren. In De schemering van de democratie beschrijft Applebaum hoe het komt dat politici, journalisten en intellectuelen in landen als de VS, Hongarije, Polen en het Verenigd Koninkrijk hun democratische idealen hebben opgegeven, en hoe ze complottheorieen, politieke polarisatie, social media en nostalgie inzetten om de samenleving te veranderen. 'In korte reportages over gefaalde vriendschappen is Applebaum op haar best; haar kortaffe stijl en licht misprijzende humor zijn een verademing' – NRC, vier ballen

De orde van John Dickie – auteur van onder andere Cosa Nostra en Maffiarepubliek – vertelt het verhaal van de geheime wereldgeschiedenis van de vrijmetselarij. Sinds de oprichting van de Orde van Vrijmetselaars in Londen in 1717 hebben de karaktervormende ideeën en rituelen van de fascinerende broederschap zich over de gehele wereld verspreid. Vandaag de dag telt de Orde ongeveer zes miljoen leden, waarvan zevenduizend in Nederland. Ondanks de grote internationale verscheidenheid zijn de vrijzinnige kernwaarden, rituelen en symbolen van de vrijmetselaars al eeuwenlang overal hetzelfde en hun invloed op de loop van de geschiedenis valt niet te onderschatten. Zo is de Amerikaanse natie gegrondvest op de overtuigingen van founding father en vrijmetselaar George Washington; hielden de vrijmetselaarsnetwerken het Britse wereldrijk bijeen; werd de orde onder Napoleon een dekmantel voor revolutionaire samenzweringen; en kopieerde de Siciliaanse maffia met succes het maçonnieke organisatiemodel. De katholieke kerk zag vrijmetselaars echter als atheïsten en duivelsaanbidders, en voor Hitler, Mussolini en Franco waren vrijmetselaars verachtelijke verspreiders van pacifistische en socialistische ideeën en sympathisanten van de Joden die moesten worden uitgeroeid. In De Orde verkent meesterverteller John Dickie op een even boeiende als meeslepende manier de invloed van de beweging, die op de achtergrond nog altijd een stuwende kracht is in de wereld zoals we die nu kennen. 'John Dickie heeft van de legende geschiedenis gemaakt.' – The Economist 'De Orde is een geweldig boek dat leest als een avonturenroman. Informatief, fascinerend en vaak erg grappig.' – The Times 'Overtuigend onderzoekswerk en zeer onderhoudend.' – The Wall Street Journal 'Dickies blik is zowel breed als diepgravend. Zeer overtuigend toont hij het historische belang van de vrijmetselarij.' – The Sunday Times

Ze was de eerste vrouwelijke dirigent van Nederland. Ze trad op in het Concertgebouw met een eigen kamerorkest, maar haar carrière werd getorpedeerd door de oorlog. Toen de nazi's binnenvielen, ontbond ze haar orkest en werd ze, hoewel van joodse komaf, actief in het verzet: ze was een van de drijvende krachten achter de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943. Na de oorlog vertrok ze, volkomen ontgoocheld, aan boord van het passagiersschip Queen Mary naar Amerika, om nooit meer in Nederland terug te keren.Ze was een fascinerende vrouw, die ook na de oorlog een rijk en avontuurlijk leven leidde. Maar de bijzondere carrière die zij in de Verenigde Staten had, is in Nederland onopgemerkt gebleven. In Een schitterend vergeten leven wordt Frieda Belinfante, celliste, dirigente, verzetsvrouw en lesbienne avant la lettre, uit de schaduw getrokken en in het volle licht geplaatst. En dat werd tijd, want ze is van grote betekenis geweest, zowel voor de muziek als voor het verzet. 'Ik ben vijftig jaar te vroeg geboren,' zou Belinfante (1904-1995) vlak voor haar dood verklaren. Het blijft een intrigerende zin. Zou de vrouw die ooit door het Algemeen Handelsblad werd getypeerd als 'een dirigente die op weg is om een gewichtige factor in de Nederlandse muziekcultuur te worden' nu te boek hebben gestaan als een van de beroemdste dirigenten ter wereld? Een ding is zeker: ze behoort tot de groten van Nederland. Toni Boumans (1944) werkte jarenlang bij de VARA als radio- en tv-journaliste, onder meer voor Zembla. Samen met Hendrina Praamsma schreef ze Herinneringen aan Srebrenica. Daarnaast maakte ze bekroonde documentaires over kunstenaar en verzetsman Willem Arondéus en over de vrouw wier biografie ze schreef, Frieda Belinfante.

De Franse Revolutie en Napoleon: de twee verhalen uit de westerse geschiedenis die het meest tot de verbeelding spreken, in een bevattelijke en meeslepende vertelling. Napoleon fascineert. Hij is een van de meest invloedrijke figuren uit de geschiedenis. Maar Napoleon roept ook enorm veel vragen op. Hoe kwam het dat een onbekende Corsicaan erin slaagde om de Franse bevolking ervan te overtuigen dat hij de man was op wie iedereen zat te wachten? Wie was de keizer die vechtend door Europa trok, miljoenen slachtoffers maakte en strandde in een drassige weide nabij Waterloo? Bart Van Loo gaat op zoek naar de mens achter de mythe. Hij vindt antwoorden in de boeiende en uiterst woelige periode van de Franse Revolutie, toen de oude wereld verging en alles anders werd. De schaduw van die revolutie zou altijd over Napoleon blijven hangen.

De gedachten van boeren uit vroeger eeuwen zijn maar al te vaak in de wind verwaaid. Ze hebben generatie na generatie hun akkers geploegd, hun koeien gemolken en hun kinderen opgevoed, maar ze hebben meestal geen blijvende sporen nagelaten in boeken of brieven. Een zeldzame uitzondering is de familie waarover De hoeve en het hart gaat. Dankzij de verhuizing van een boerenzoon uit Herwijnen naar de stad, begin achttiende eeuw, zijn er ruim 180 brieven bewaard gebleven van zijn vader en andere in het dorp achtergebleven familieleden. Bovendien is er een uniek archiefstuk met hun familieverhalen, dat tot diep in de zeventiende eeuw terug reikt. Enny de Bruijn beschrijft beeldend en liefdevol hoe deze boeren uit het rivierengebied dijken hebben onderhouden en paarden gefokt, hoe ze conflicten hebben opgelost, huwelijken gesloten, verhalen verteld en kinderen opgevoed. Dankzij hun verhalen kunnen we een blik werpen in een onbekende plattelandscultuur, die altijd in de schaduw heeft gestaan van de veel bekendere, Hollandse en stedelijke cultuur uit de geschiedenisboeken. Enny de Bruijn (1968) is historisch onderzoeker, journalist en schrijver. Ze studeerde Nederlands en promoveerde op een biografie van Jacob Revius. Daarnaast publiceert ze over zeventiende-eeuwse literatuur, over de biografie en over de lokale impact van de zestiende-eeuwse Reformatie in Nederland. Ze werkt parttime als redacteur bij het Reformatorisch Dagblad.

Al vele keren is Biljoen bezongen, maar nooit eerder is de geschiedenis van kasteel, bewoners en landgoed zo aantrekkelijk beschreven als in dit boek. Bekendheid kreeg Biljoen vooral in zijn achttiende-eeuwse bloeiperiode, toen de verfijnde stuczaal en de befaamde waterwerken in het aangrenzende park Beekhuizen toeristische trekpleisters waren. Na de oorlog werden kasteel en landgoed steeds meer gesloten voor het publiek. Hieraan kwam pas een eind toen Geldersch Landschap & Kasteelen Biljoen in 2009 verwierf. Biljoen is een voor Nederland uniek landgoed, met internationale allure. Dit boek werpt op basis van diepgravend nieuw onderzoek een verrassend licht op de hoogtepunten, maar ook op de minder befaamde episodes uit een geschiedenis die bijna duizend jaar teruggaat. Bekende auteurs als Luuc Kooijmans, Ileen Montijn en Luc Panhuysen vertellen ‘het verhaal van Biljoen’ in een breed cultuurhistorisch kader. Daarnaast maken de bijzondere vormgeving en vele afbeeldingen deze uitgave tot een eersteklas kijkboek. Een must voor alle liefhebbers van kastelen, tuinen en landgoederen.

Ontdek Parijs met literaire grootheden als toergids. Ontdek een nieuw Parijs in de voetstappen van beroemde schrijvers: aan de hand van Patrick Modiano ontdekken we een ander Montmartre, Remco Campert laat ons de destijds arme oostkant van de stad zien, Michel Houellebecq leidt ons van de Parijse hoogbouw bij de périphérique naar de Sorbonne, Leïla Slimani volgen we van Pigalle naar de Champs-Elysées, en met Adriaan van Dis wandelen we van het rijke Jardin de Luxembourg naar Château-Rouge, de Afrikaanse wijk. Parijs is een stad met enorme contrasten, een stad van rijkdom en extreme armoede. Je vindt er de hipste cafés, maar ook minuscule, donkere kroegen met een hoogbejaarde dame achter de toog, een veel te dikke kater aan haar zijde. Het verleden is direct of indirect nog zichtbaar in het straatbeeld van Parijs. Je kunt jezelf verliezen in de grote stad, je verloren voelen, je kunt dwalen om te verdwalen, dingen vinden waarvan je niet wist dat je ze zocht, scènes zien die je nooit eerder hebt gezien.

De vlieger lijkt een vluchtig ding: leuk voor de kleintjes maar na de kindertijd al snel vergeten. Hoe valt dan te verklaren dat zo veel Nederlanders gefascineerd zijn door het vliegeren? Want Nederland is een echt vliegerland. Wie de vlieger volgt, ontdekt vierhonderd jaar Nederland in vogelvlucht. Deze uitbundig geïllustreerde cultuurgeschiedenis van de Nederlandse vliegerverbeelding laat zien hoe de vlieger opduikt in talloze beroemde romans, gedichten en liederen, op schilderijen en prenten, op gebruiksvoorwerpen en interieurversieringen. Vliegers die niet opgaan, vliegers die ‘schootgaan’, vechtvliegers, speelgoedvliegers, nuttige vliegers, symbolische vliegers en smartlapvliegers - vliegers alom. Nederland is opgegroeid met de vlieger, en steeds weer worden nieuwe ideeën en verlangens op de vlieger geprojecteerd. ‘Zeg het met vliegers’, lijkt het devies. Maar wát zeggen we ermee? De vliegerende Hollander zoekt naar het antwoord op die vraag. Gert-Jan Johannes en Inger Leemans zijn literatuur- en cultuurhistorici met een serieuze, maar luchtige kijk op de geschiedenis. Hun vorige gezamenlijke boek Worm en donder, een literatuurgeschiedenis van de achttiende eeuw, werd in de pers geprezen als ‘meesterwerk’ (NRC Handelsblad), ‘sprankelend en origineel’ (de Volkskrant) en ‘uiterst leesbaar’ (Historisch Nieuwsblad).

Twee zussen, dochters van het progressieve aristocratengezin De Jong van Beek en Donk, groeien op als freules én als strijdbare vrouwen. Cécile (1866-1944) trouwt met een steenrijke Haagse projectontwikkelaar en wordt een beroemd schrijfster. Haar huwelijk houdt echter geen stand. Elsa (1868-1939) huwt geen geld maar genialiteit: de componist Alphons Diepenbrock. De zusters, in hun jeugd innig verbonden, maken elkaar in het volwassen leven bittere verwijten over hun keuzes.

Amsterdam en de slavernij in Oost en West 'Het belangrijkste boek over het Nederlandse slavernijverleden dat de afgelopen tijd is uitgekomen.' de Volkskrant Driehonderd jaar lang was de stad Amsterdam een speler in de slavenhandel en slavernij in de Oost en West. Maar welke politieke en persoonlijke rol hadden de bestuurders van de stad daar eigenlijk bij? In hoeverre beïnvloedde de slavernij de ontwikkeling van Amsterdam en zijn inwoners? En wat voor invloed hadden de keuzes van Amsterdamse bestuurders op de levens van de honderdduizenden tot slaaf gemaakte mensen in Amerika, Afrika en Azië? En tot slot: werkt dit verleden vandaag de dag nog door in de stad? In De slavernij in Oost en West probeert een veertigtal experts antwoorden te vinden op dit soort vragen. Aan de hand van toegankelijk geschreven essays laten zij hun licht schijnen over het wereldwijde slavernijverleden van Amsterdam van de zestiende tot de achttiende eeuw, en de betekenis daarvan vandaag de dag. Pepijn Brandon is senior onderzoeker bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en universitair docent aan de Vrije Universiteit. Guno Jones is als interdisciplinair onderzoeker verbonden aan de Vrije Universiteit. Nancy Jouwe is freelance onderzoeker en co-auteur van onder meer de Gids Slavernijverleden Amsterdam. Matthias van Rossum is senior onderzoeker aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. De beeldredactie is verzorgd door Merve Tosun.

Dit jaar herdenkt Nederland dat ons land 75 jaar geleden werd bevrijd van vijf jaar Duitse bezetting en overheersing. In Wageningen vonden op 5 mei 1945 de besprekingen plaats over de capitulatie van de Duitse bezettingsmacht in Nederland. Daardoor mag Wageningen zich met recht Stad der Bevrijding noemen. In Vrijheid geef je door wordt op caleidoscopische wijze de geschiedenis weergegeven van 75 jaar herdenken en vieren in Wageningen. Het boek begint met de vraag wat er precies gebeurde op 4, 5 en 6 mei in en nabij Hotel De Wereld en wat de betekenis is van het document dat daar werd ondertekend. De daarop volgende hoofdstukken gaan over het verval en herstel van Hotel De Wereld, de organisatie van de bevrijdingsherdenkingen door de jaren heen, de oorlog-gerelateerde monumenten binnen Wageningen, het ontstaan en de ontwikkeling van het Bevrijdingsfestival, de 5 mei-symposia en de jaarlijkse ontsteking van het bevrijdingsvuur. Ook de betrokkenheid van veteranen, kinderen en re-enactors komt aan de orde, evenals de controverses die daarbij in de afgelopen 75 jaar hebben gespeeld. Bijzonder is dat ook vanuit de Duitse partnergemeente Mörfelden-Walldorf een bijdrage aan dit boek is geleverd. Een delegatie uit deze plaats bezocht de 5 mei-herdenkingen in Wageningen voor het eerst begin jaren negentig. Vrijheid geef je door - 75 jaar herdenken en vieren in Wageningen is samengesteld door een redactie bestaande uit Carleen van den Anker, Jelle de Gruyter, Wim Huijser en Rob Rijntalder. Het boek is rijk geïllustreerd met uniek en exclusief beeldmateriaal.

‘Vorsten van Albion’ van Dan Jones is een kroniek van acht generaties van de beste en slechtste koningen en koninginnen die Engeland ooit heeft gekend. Ze maakten deel uit van het huis Plantagenet, en hun geschiedenis is die van Engeland en Groot-Brittannië. Deze eerste koninklijke dynastie van Engeland heerste ruim driehonderd jaar over Albion, van 1154 tot 1485. De van oorsprong uit Anjou afkomstige vorsten zorgden ervoor dat Engeland uit de middeleeuwen tevoorschijn kwam als een zeer georganiseerd rijk, dat heerste van Schotland tot Jeruzalem.

Henriëtte Pimentel was bewaarschoolhoudster en werd aan het begin van de twintigste eeuw directrice van de Amsterdamse fröbelschool Cornelia. Haar carrière stond in het teken van kinderzorg en in haar vrije tijd toonde ze zich maatschappelijk en politiek betrokken bij de vrouwenbeweging. Na een onrustige periode met verschillende banen in het kinderwerk, werd ze in 1926 directrice van de Vereeniging Zuigelingen-Inrichting en Kinderhuis in de Plantage Middenlaan te Amsterdam, in de volksmond ook wel ‘de crèche’ genoemd. Ze initieerde nog datzelfde jaar een interne opleiding voor kinderverzorgsters die internationale faam zou verwerven. Toen ze de pensioengerechtigde leeftijd bijna had bereikt, brak de Tweede Wereldoorlog uit. Met dezelfde overgave waarmee ze haar hele leven al voor kinderen had gezorgd, werd ze een van de sleutelfiguren in het heldhaftige plan waarmee zo’n zeshonderd joodse kinderen uit de crèche gered konden worden. Zichzelf bracht ze daarbij niet in veiligheid. Op basis van intensief onderzoek en vele interviews hebben de auteurs de heldhaftige, gedreven en vooruitstrevende Henriëtte Pimentel zo compleet mogelijk in beeld willen brengen, met aandacht voor de tijdgeest, alsmede voor de geschiedenis van de crèche. Esther Shaya (1966) is hotelier en schrijfster. Zij publiceerde verschillende korte verhalen in de boekenserie Joodse Huizen. In 2018 verscheen haar debuut: Harry & Sieny; Overleven in verzet en liefde. Frank Hemminga (1952) volgde de onderwijzersopleiding aan de Hervormde Pedagogische Academie aan de Amsterdamse Plantage Middenlaan. Zijn moeder werkte tot september 1942 in de crèche.

Indrukwekkende biografie van een stad! Nooit eerder verscheen er zo’n een volledige geschiedenis van Brugge. In de middeleeuwen was Brugge een krachtige, levendige en verleidelijke plek die zich in het hart van de economische macht in Europa nestelde. Ze verbond de handel van de Middellandse Zee met die van het Noorden. Tegen het einde van de vijftiende eeuw heerste er een ongekende creativiteit met een bloeiende luxe-industrie: lederwaren, bont, verluchte manuscripten, wandtapijten, goudsmederijen, incunabelen en beroemde schilderijen voerden als label ‘gemaakt in Brugge’. Jan Dumolyn en Andrew Brown brachten voor dit ambitieuze boek 24 auteurs uit binnen- en buitenland bijeen, allemaal specialisten binnen hun specifieke vakgebied. Ze tonen hoe complex de middeleeuwse samenleving was geordend. Ze focussen daarbij niet alleen op Brugge en de brede landelijke omgeving, maar vergelijken de ontwikkelingen in Brugge met steden als Genua, Venetië, Parijs en Londen. Alle afbeeldingen in dit boek komen uit Brugse musea, bibliotheken of archieven. Brugge, een middeleeuwse metropool 850-1550 toont een schatkamer vol kostbaarheden.

Dit boek geeft in ruim 1100 foto's een impressie van het turbulente leven van Hitlers tweede man en een van de kleurrijkste figuren, maar ook een van de grootste misdadigers onder de topnazi's: rijksmaarschalk en gangster Hermann wilhelm Göring. Deze biografie is het resultaat van jarenlange research naar Hitler en diens belangrijkste trawanten, onder wie zijn tweede man. De heer Van de Bovenkamp en de heer Van Capelle hebben tal van archieven in Europa en in de Verenigde Staten bezocht en zijn op tal van specifieke locaties geweest die direct met Göring te maken hebben. Voor dit nieuwe boek komt het overgrote deel van het fotomateriaal uit de archieven van de National Archives en de Library of Congress, waar onder meer de vele fotoalbums van Göring liggen, aangevuld met foto's uit de eigen, in de loop der jaren opgebouwde archieven. Daarnaast hebben ze sinds 1974 met veel overlevenden uit de naaste omgeving van Göring gesproken. Zo noemen we onder anderen: Edda, de dochter van Göring; Alberst Speer, Hitlers lievelingsarchitect en latere minister van Bewapening en Oorlogsproductie en grootste opponent van Göring, die veel met Göring te maken heeft gehad.

In 2004 verscheen de tweedelige boekenset In Europa, de neerslag van een reis die Geert Mak maakte door Europa in het laatste jaar van de twintigste eeuw. De geschiedenis van die eeuw was zijn leidraad. Mak reisde naar Londen, Stalingrad en Madrid, langs de bunkers van Berlijn, bekeek de geparfumeerde kleerkasten van Helena Ceauşescu in Boekarest en de speelgoedauto’s in een verlaten crèche in Tsjernobyl. Het werd een inventarisatie: hoe lag het continent erbij aan het slot van de eeuw? In Europa was meteen na verschijning een enorm succes: er zijn meer dan 500 000 boeken over de toonbank gegaan en de rechten werden aan veertien landen verkocht. Het boek werd ook in het buitenland alom geprezen.

Atlas van een bezette stad van Bianca Stigter tovert de lezer het beeld van de oorlog zeldzaam levendig voor ogen. Overal in Amsterdam bevinden zich zichtbare en onzichtbare sporen van de oorlog. Waar zaten onderduikers? Waar was het hoofdkwartier van de NSB? Waar werden Het Parool en Vrij Nederland gestencild en waar werden de voedselbonnen uitgedeeld? In welke straat werd een aanslag gepleegd en welk huis werd als represaille in brand gestoken? In dit prachtig geïllustreerde boek gidst Bianca Stigter de lezer door bezet Amsterdam. Ze vertelt wat er in de oorlog op straathoeken en achter voordeuren heeft plaatsgevonden, en laat zo de lezer met andere ogen naar de stad kijken. Atlas van een bezette stad is een indrukwekkend monument voor oorlogsslachtoffers en verzetsmensen, en een tijdmachine van papier. Met een voorwoord van Job Cohen.

HET WARE VERHAAL ACHTER THE CROWN Het leven van koningin Elizabeth II is episch en ongeëvenaard. Sinds ze in 1952 koningin werd van het Verenigd Koninkrijk, ontmoet ze koningen, wereldleiders en beroemdheden. Ze zag haar land en de wereld veranderen. Hoe slaagde Elizabeth erin de Britse monarchie toekomstbestendig te maken? Hoe wist ze haar mysterieuze uitstraling en populariteit in te zetten ten faveure van haar land? Op basis van talloze privédocumenten en niet eerder gepubliceerde interviews, schetst Sally Bedell Smith een intiem portret. Elizabeth blijkt een hardwerkende, deskundige vrouw. Ze balanceert voortdurend tussen traditie en moderniteit, tussen werk en familie. Niet eerder kwamen we zo dicht bij de langstregerende vorstin ter wereld, de mater familias van de Windsor-dynastie: Koningin Elizabeth II. 'Fantastisch geschreven, vol inlevingsvermogen - een onthullende blik op het hof.' Walter Isaacson, biograaf van o.a. Albert Einstein en Steve Jobs 'Een excellente, alomvattende biografie.' The New York Times 'Sally Bedell Smith geeft je de illusie dat je de koningin persoonlijk kent.' The Economist

'Door terug te kijken, ver terug te kijken, houdt Frankopan ons een spiegel voor, die uiteindelijk haarscherp laat zien dat we ons zullen moeten aanpassen – of we nou willen of niet.' – VPRO Tegenlicht DWDD-boekentip maart 2016 De zijderoutes is een schitterende verkenning van de elementen die de stuwende kracht waren achter de opkomst en de ondergang van wereldrijken, die de stroom van ideeën en goederen bepaalden en nu een nieuw tijdperk inluiden in de internationale politiek. Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde. Het is de bakermat van onze beschaving, waar meer dan 2500 jaar v.Chr. metropolen ontstonden als Harappa en Mohenjodaro met een bevolking die in de tienduizenden liep en met straten die waren aangesloten op een geavanceerd rioleringssysteem. Het is ook het gebied van de zijderoutes – handelsroutes maar ook verbindingswegen waarlangs opvattingen, religies, ideeën, cultuur én ziektes zich konden verspreiden. Hier begint Peter Frankopan zijn nieuwe wereldgeschiedenis. Na de eerste zijderoutes ontstonden er andere: de slavenroute, de goudroute, de route naar het zwarte goud. Maar in onze eenentwintigste eeuw zijn nieuwe routes aan het ontstaan die een grote gelijkenis vertonen met die allereerste, die Centraal-Azië doorkruisten. De zijderoutes komen terug! 'Briljante verhaallijnen (...) Een wereldgeschiedenis die het middelpunt van die wereld naar het oosten verplaatst.' – The Economist 'Veel boeken beweren "een nieuwe geschiedenis van de wereld" te zijn; dit boek heeft die benaming met recht.' – The Times

In 2021 is het tweehonderd jaar geleden dat Napoleon Bonaparte, een van de invloedrijkste figuren uit de Europese geschiedenis, stierf. De Franse generaal bouwde een gigantisch leger op en onderwierp grote delen van Europa aan zijn macht. Zijn optreden liet diepe sporen na in de Nederlandse samenleving: hij voerde tal van veranderingen door die het sociale leven ingrijpend veranderden en die tot op de dag van vandaag zichtbaar zijn – denk aan de invoering van de Code Napoléon of de burgerlijke stand. De Nederlandse monarchie stamt eveneens uit die tijd. In het rijk geïllustreerde Napoleons nalatenschap laten historici, cultuurwetenschappers en andere specialisten, onder wie Beatrice de Graaf, Patrick Buch en Rick Honings, zien hoe Napoleons erfenis ons land heeft gevormd – in de politiek, de rechtspraak, het onderwijs, het waterbeheer en de cultuur.

'De middeleeuwers' van Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk werpt nieuw licht op de mensen uit de middeleeuwen. Een onbekend graf dat opeens van een belangrijk koning blijkt te zijn, een verloofde die met een vloot haar vluchtende bruidegom achterna gaat, en een adellijke vrouw die weigert te trouwen en haar intrek neemt in het klooster; het zijn verhalen die tot de verbeelding spreken. Maar wat weten we nu werkelijk van de mensen die in de vroege middeleeuwen leefden? Luit van der Tuuk en Leon Mijderwijk nemen de lezer aan de hand van verschillende personages uit Nederland en België mee op reis in de tijd. Maak kennis met koningen, priesters, herbergiers, barden en boeren, en ontdek het doen en laten van toen. Op basis van archeologische kennis en schriftelijke bronnen geven Van der Tuuk en Mijderwijk een dynamische indruk van de middeleeuwse belevingswereld. De vroegmiddeleeuwse samenleving was namelijk complex, divers en voortdurend in beweging, en ze blijkt zeker niet zo donker als vaak gedacht.

Het vervolg op de succesvolle Historische atlas NL, hoe Nederland zichzelf bijeen heeft geraapt laat zien dat onze binding met streken en regio’s een lange geschiedenis heeft en…..nog springlevend is. Nieuwe fusiegemeenten (Noordenveld, Westerwolde, Vijfheerenlanden) en Haagse pleidooien voor regionale samenwerkingen tonen aan dat net onder de oppervlakte van ons land een onverwoestbaar raster van eeuwenoude landstreken ligt: de ware schaal van Nederland. De Historische Streekatlas NL gaat op zoek naar de achtergrond van onze streeknamen. Via oude kaarten en documenten ontdekken we dat de meeste hun oorsprong in de middeleeuwen hebben en al eeuwenlang meegaan. Dat verklaart waarom sommige Hollanders zich Waterlander en sommige Brabanders zich Kempenaar noemen. Waarom het extra mooi is om fan van De Graafschap op FC Twente te zijn en waarom er Kleifriezen en Woudfriezen zin. En… waarom geen enkele bestuurlijke vernieuwer in Nederland om onze aloude landstreken heen kan. Samen met de eerste atlas geeft de Historische Streekatlas NL een verassende kijk op de gelaagde en nog steeds actuele wordingsgeschiedenis van Nederland.

In ‘Epiloog’ richt Geert Mak zich, net zoals in ‘Grote verwachtingen’ zich tot een denkbeeldige geschiedenisstudent uit 2069: “Als een donderslag bij heldere hemel waren wij aan de beurt. Wij, de zondoorstoofde generaties van deze decennia, werden in het voorjaar van 2020 plotseling uit onze roes wakker geschopt en proefden voorzichtig het woord ‘noodlot’ op onze tong.” Wie had kunnen denken dat Mak zo snel al zou moeten getuigen van de grootste maatschappelijke ontwrichting sinds de Tweede Wereldoorlog? Oorlogen en epidemieën zijn vanouds de grootste gevaren die de mens bedreigen. Geen Europeaan die dacht een van beide nog mee te zullen maken in ons deel van de wereld, in de huidige tijd – totdat de coronapandemie uitbrak. Plotseling werden ook wij in het welvarende Europa geconfronteerd met een gigantisch gevaar. De hele samenleving kwam tot stilstand.

Hoe zouden de huidige nieuwsmedia verslag hebben uitgebracht van het laatste oorlogsjaar in Nederland? Met deze vraag in het achterhoofd begon de nos in september 2019 met het ambitieuze multimediaproject 75 jaar bevrijding. Naast het veelbekeken Bevrijdingsjournaal maakte de omroep een populaire website waarop het laatste oorlogsnieuws uit het bevrijdingsjaar – van Dolle Dinsdag tot en met de Japanse capitulatie in Nederlands-Indië – van dag tot dag gevolgd kon worden. Aan de hand van bronnen die 75 jaar geleden nog niet beschikbaar waren – zoals getuigenverslagen, gecensureerd nieuws, archiefmateriaal en vertrouwelijke militaire informatie – maakte de nos van de site een caleidoscopische verzamelplaats van persoonlijke verhalen, die op een invoelende manier tonen hoe militairen, gewone burgers, regeringsleiders en oorlogsslachtoffers het laatste oorlogsjaar beleefden. In dit boek brengt de redactie van nos de verhalen samen tot een uniek, fraai vormgegeven, en rijk geïllustreerd tijdsdocument, waarin de lezer de bevrijding van Nederland herbeleeft met de kennis van toen, maar door de ogen van nu.

**** Fantastisch verhaal van een Hollandse piraat in Marokko. Benali vermengt grote gebeurtenissen tot een heerlijke geschiedenisles, waarin identiteit niet altijd is wat het lijkt. – NRC Handelsblad In de vroege zeventiende eeuw bekeerde Jans Janszoon uit Haarlem zich tot de islam. Hij veranderde zijn naam in Moerad Raïs en werkte zich op tot admiraal van de Barbarijse piratenstad Salé, in Marokko. Daarmee toonde hij het menselijke vermogen om zich te ontwortelen en zich met een nieuwe cultuur te vereenzelvigen, zó dat hij deze hartstochtelijk verdedigde en er een dominante kracht bleek te kunnen zijn. Geïllustreerd met historische afbeeldingen en foto’s uit de privécollectie van de auteur. **** Vaardig en met humor vervlecht Benali zijn eigen verhaal met dat van een Hollandse piraat. – de Volkskrant Een spannend pleidooi met een treffende historische parallel. Lees het! – Nadia Moussaid, Mondo

Een eeuw geleden overleed de bekendste Nederlander. Dat wil zeggen, naast koningin Wilhelmina de enige die de voorpagina van The New York Times haalde. Abraham Kuyper was een wonderkind met ‘tien hoofden en honderd armen’, in 1906 gekozen als populairste man naast de flinkste vrouw, de jonge koningin. Dit portret opent verrassende perspectieven op zeven van zijn kleurrijke levens. Voorop de avonturier: alpinist, wereldreiziger. Dan zijn beter bekende rollen: gevierd spreker, wetenschapper, activist, journalist en staatsman. Elk hoofdstuk is gebaseerd op nieuwe bronnen, telkens met biografische onthullingen. Samen bieden ze een caleidoscopisch beeld van een man wiens veelzijdigheid alleen werd overtroffen door zijn onwaarschijnlijke productiviteit. Hij schreef meer dan tweehonderd boeken, tienduizenden artikelen, reisde de halve wereld rond en was een fanatieke bergbeklimmer. Bewonderaars had hij meer dan tegenstanders, maar zijn gezworen vijanden vormden bijna de complete Nederlandse elite, de jonge koningin incluis. Tegelijk was hij de enige die internationaal werd gelauwerd als staatsman en met koningen en keizers dineerde. Eén ding was hij zeker: de grootste splijtzwam die de Nederlandse geschiedenis heeft voortgebracht. Omstreden is hij altijd gebleven. Johan Snel raakte als historicus verzeild in de journalistiek, waarover hij doceert en schrijft. Eerder verschenen Tien journalistieke idealen (2016) en Recht van spreken. Het geloof in de vrijheid van meningsuiting (2011).