Vrees en beven - Søren Kierkegaard, J. de Silentio

Vertaald door Andries Visser
Eindredactie van dit deel: Frits Florin, Karl Verstrynge

'Vrees en beven' gaat over geloof. Met zijn pseudoniem Johannes de silentio (Johannes 'van' of 'vanuit de stilte') voert Søren Kierkegaard een dichterlijk denker ten tonele, die tracht door te dringen in de wereld van het geloof. Er over nadenkend hoe het toch komt dat zijn tijdgenoten daar zo snel mee klaar zijn, komt 'de silentio' tot de conclusie dat ze het zicht op wat geloven eigenlijk is, totaal zijn kwijtgeraakt.
De stilte en het zwijgen, het niet kunnen spreken, je niet verstaanbaar kunnen maken, spelen in 'Vrees en beven' een grote rol. De onzegbaarheid van het wezenlijke en de onkenbaarheid van het menselijk innerlijk zijn steeds terugkerende thema's. Met een bonte verzameling verhalen tracht de silentio licht te werpen op de hoofdfiguur: Abraham, die bereid is zijn zoon te offeren. Na zijn lezers eerst in de juiste 'stemming' te hebben gebracht, behandelt hij een aantal cruciale vragen:
- Hebben ethische wetten altijd het laatste woord?
- Kan iemand zich voor zijn daden beroepen op een opdracht van God?
- Zijn er zaken waarover je niet kunt spreken?

Kierkegaard voorspelt in zijn dagboek: "Als ik eenmaal dood ben, zal alleen 'Vrees en beven' al genoeg zijn voor een onsterfelijke naam als schrijver. Men zal het blijven lezen en het zal vertaald worden in andere talen. Men zal bijna huiveren voor de vreselijke pathos die in het boek ligt." Hij kreeg geen ongelijk. 'Vrees en beven' is een boek waarin je niet gauw raakt uitgelezen.