Afscheid van Berlijn - Christopher Isherwood

'Afscheid van Berlijn', de tweede Berlijnse roman van de Britse schrijver Christopher Isherwood (1904-1986), is opgebouwd als een raamvertelling van drie verhalen en drie dagboekfragmenten. Ze hebben allemaal dezelfde hoofdfiguur, de in de ikvorm vertellende ‘Christopher’ die zijn indrukken beschrijft van de sfeer van de stad Berlijn en de mensen die hij er ontmoette tijdens de nadagen van de Weimarrepubliek, de jaren 1929 tot 1932. Sally Bowles - dankzij de film Cabaret met Liza Minelli in de hoofdrol wellicht de bekendste romanfiguur uit Isherwoods verhalen -, de zorgelijke hospita Fräulein Schröder, de proletarische familie Nowak in hun trieste huurkazerne, de schatrijke joodse familie Landauer, eigenaars van een groot warenhuis, de schaduw van de machtovername door de nazi’s, maar ook het Berlijn van de losse zeden, de bordelen en nachtclubs: allemaal zijn ze haarscherp geportretteerd door de schrijver, die voortdurend op de achtergrond blijft. Niet voor niets schrijft hij al op de eerste pagina de inmiddels legendarische woorden: ‘Ik ben een fototoestel, waarvan de sluiter openstaat, volkomen passief, ik leg vast, ik denk niet.’ ‘Armoedige huurkamers in de achterbuurten van Berlijn, verlopen actrices, hysterische vrouwen met nazi-sympathieën, de rijken die zich in hun dure huizen opsluiten en zich nog veilig achten in een Berlijn waar de crisis steeds duidelijker voelbaar wordt en Hitler steeds belangrijker.’ - Trouw ‘Als je verhalen als deze leest, verbaast het je niet dat Hitler aan de macht is gekomen, maar wel dat het niet een paar jaar eerder al gebeurde.’ - George Orwell