Tijdelijk niet bereikbaar door onderhoud

In ‘KliFi’ van Adriaan van Dis zijn De Oranjes verjaagd, de republiek Nederland likt haar wonden na een orkaan en het volk schikt zich in een president die ontkennen tot kunst heeft verheven. Jákob Hemmelbahn, zoon van Hongaarse vluchtelingen, verbaast zich over de gelatenheid van zijn medeburgers. Geheel tegen zijn aard verzet hij zich en geeft hij een stem aan de slachtoffers van een lokale overstroming. ‘KliFi’ is een bitter vrolijke vertelling over uit de pas lopen, over onze neiging tot aanpassen en veinzen, en over lastige vriendschappen.

‘De tuinen van Buitenzorg’ is Jan Brokkens nieuwste boek. Toen de 23-jarige Olga en de twee jaar oudere Han in 1935 naar Nederlands-Indië verhuisden, was het alsof de ene na de andere wereld voor hen openging, in een bijna duizelingwekkend tempo. De eerste maanden brachten ze door op Java, later woonden ze in Makassar, waar Han als theoloog onderzoek deed. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verwoestte de wereld waarin Olga en Han volledig waren opgegaan. In 1947 moesten ze terugkeren naar Nederland. Olga is de moeder van Jan Brokken vóór ze zijn moeder werd. Na het overlijden van zijn ouders overhandigde tante Nora hem de brieven en foto’s die haar zus Olga haar vanuit Buitenzorg en Makassar schreef. Teder, sensitief en tastend zoekt Brokken in die brieven naar de vrouw die gedurende haar leven altijd een onbekende voor hem was gebleven. Brokken verweeft Olga’s verhaal op ingenieuze wijze met beschouwingen over muziek, literatuur, cultuur en geschiedenis, zoals over componist Leopold Godowsky die in de ban raakte van de gamelan en de moeder van Hella S. Haasse, die de bekendste concertpianist van Indië was. ‘De tuinen van Buitenzorg’ is een juweel van een boek, van een schrijver op de toppen van zijn kunnen.

Winnaar van de Booker Prize 2020 Hugh 'Shuggie' Bain brengt in de jaren tachtig zijn jeugd door in een vervallen sociale huurwoning in Glasgow. Agnes, zijn moeder, is alles voor Shuggie. Zij behoudt haar trots door er altijd goed uit te zien. Toch zoekt ze steeds vaker troost in drank. Shuggie probeert intussen uit alle macht normaal te zijn, ook al ziet iedereen dat hij 'anders' is dan de andere jongens. Agnes steunt haar zoon, maar haar verslaving begint alles te overschaduwen, zelfs de liefde voor haar Shuggie. 'Intens, goed geschreven en tragisch.' NRC 'Ook heel fijn: Shuggie Bain is de enige van de zes genomineerde boeken waarin humor een plek van betekenis heeft.' de Volkskrant 'Het debuut dat leest als een meesterwerk.' Washington Post 'Dit boek vervult je met verbijstering en verwondering.' The New York Times Book Review 'Deze roman breekt je hart, en is even meedogenloos als prachtig.' The Times 'Laat een wereld zien die zelden wordt geportretteerd in literaire fictie, en is daarom bewonderingswaardig en van belang.' The Guardian 'Deze roman verdient de Booker Prize.' Daily Telegraph 'De rauwe emoties in deze roman komen keihard binnen. Shuggie Bain zal je nog lang bijblijven. Elke scène in dit boek is even meesterlijk.' Kirkus Reviews

In En altijd maar verlangen blikt meesterinterviewer Frénk van der Linden door middel van brieven aan zijn ouders terug op zijn eigen kinderjaren en de onderlinge relaties binnen het gezin. Het resultaat is een open, eerlijk en herkenbaar portret van een ouder-kindrelatie. En altijd maar verlangen is een verzameling scènes uit een onmogelijk huwelijk, even innig als indringend beschreven in brieven van een zoon aan zijn overleden vader en moeder. Na een bittere scheiding wisselden zij veertig jaar lang geen woord meer met elkaar. Onderhuids leefde het verlangen voort, tot de dood aan toe. Frénk van der Linden schetst hoe een bewogen verleden blijft bewegen, en hoe we tot onze laatste zucht in gesprek blijven met onze ouders – of we het willen of niet. Journalist Frénk van der Linden verloor in de afgelopen jaren zowel zijn moeder als zijn vader. Zijn ouders wisselden veertig jaar lang geen woord met elkaar, maar konden zich kort voor het overlijden van Frénks moeder toch met elkaar verzoenen. ‘Pijnlijk mooi; de ontleding van twee karakters, in een scherp en liefdevol familieportret.’ Tommy Wieringa

In ‘Bloed in de rivier’ vertelt Marjoleine Kars over een onbekend stuk koloniale geschiedenis. Op zondag 27 februari 1763 kwamen duizenden tot slaaf gemaakten in de Nederlandse kolonie Berbice (het hedendaagse Guyana, naast Suriname) in opstand tegen hun overheersers en de verschrikkelijke omstandigheden waarin ze leefden. Deze revolutionairen zouden een vol jaar standhouden en hun overwinning was bijzonder dichtbij. Uiteindelijk sloegen de Nederlanders de opstand neer met hulp van soldaten uit bevriende buurkolonies en Europa. Slavernijhistoricus Kars baseert zich op een unieke bron: de ruim 900 transcripties van de ondervragingen van slaafgemaakten die plaatsvonden nadat de Nederlanders de macht weer in handen hadden. Zo schetst ze een zeldzaam levendig en spannend beeld van de dagelijkse gebeurtenissen tijdens de opstand en de mensen die er een rol in speelden. ‘Bloed in de rivier’ is een belangrijke verrijking van onze kennis van het Nederlandse koloniale verleden, van slavernij en de strijd om vrijheid.

In mijn mand, de derde bundel van Lieke Marsman, behandelt de grootste thema’s die het menselijke bestaan kenmerken: de waarde van het leven en de plek van de dood in een mensenleven. Hoe leef je met een levensbedreigende ziekte? Hoe verandert dat je blik op de wereld, op wat van waarde is, op wat je je herinnert en het verloop van de tijd? En hoe verhoud je je tot de wereld in dergelijke omstandigheden? Trek je je eruit terug, of laat je je juist gelden en houd je die wereld een spiegel voor? Lieke Marsman kiest resoluut voor het laatste. Lieke Marsman is Dichter des Vaderlands 2021-2022.

Nadat Homerus hem als held had laten schitteren in de Odyssee, is Odysseus in de westerse literatuur steeds weer opgedoken. Iedere tijd heeft hem gevormd naar zijn eigen beeld en gelijkenis. Grootheden als Dante, Shakespeare, Joyce en Walcott hebben zich de held allemaal toegeëigend. Hoe komt het dat juist Odysseus zo tot onze verbeelding is blijven spreken? In Odysseus' onvoltooide reis wordt op avontuurlijke wijze beschreven hoe deze figuur zich heeft ontwikkeld en hoe hij gaandeweg heeft kunnen uitgroeien tot het symbool van de zelfstandige westerse mens. De reis die Odysseus in onze literatuur heeft gemaakt is onze reis. Odysseus' onvoltooide reis vertelt op toegankelijke en boeiende wijze iets wezenlijks over de wordingsgeschiedenis van onze cultuur. De pers over De Verlichting als kraamkamer: 'Stimulerende lectuur, omdat Veenbaas bestaande ideeën over Verlichtingsdenkers voortdurend ter discussie stelt.' Trouw 'Dit boek vormt een tegengif voor wie nu onverschillig omgaat met rechten en vrijheden die werden afgedwongen door moedige mensen. ****' De Morgen '****' de Volkskrant

Waarom groeit het wantrouwen jegens de wetenschap? Waarom trekken mensen zich steeds minder aan van feiten? Waarom is identiteit zo’n heet hangijzer geworden, in de politiek en in ons eigen leven? Waarom kost het zo veel moeite de zwarte bladzijden van onze geschiedenis onder ogen te zien? Waarom verdwijnt religie niet? Waarom is racisme zo hardnekkig? Hoe komt het dat de mens zowel goedmoedig is als uitermate gewelddadig? Voor NRC Handelsblad ging vermaard essayist Bas Heijne op zoek naar het verhaal achter het dagelijkse rumoer en de krantenkoppen. Hij sprak met denkers en wetenschappers (onder anderen Peter Pomerantsev, Angela Saini, Elaine Pagels, Martin Hägglund en Géraldine Schwarz) over grote kwesties die het debat in onze tijd bepalen. Samen vormen deze gesprekken een diepgravend portret van onze verwarrende tijd. Waarbij ook de lezer zelf aan het denken wordt gezet. Bas Heijne is de auteur van essays als Onredelijkheid (2007), Moeten wij van elkaar houden (2011), Onbehagen (2016 en 2020), Wereldverbeteraars (2017) en Mens/onmens (2019). Hij is verbonden aan NRC Handelsblad. In 2017 kreeg hij de P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre.

Ze werden vernederd en weggestopt, ze kregen hun kind vaak niet te zien na de bevalling en werden geïnstrueerd om er nooit meer over te spreken; tussen 1956 en 1984 stonden vele duizenden vrouwen hun kind af ter adoptie. Na tientallen jaren hebben deze vrouwen besloten het stilzwijgen te doorbreken. Ze vertellen over hun jeugd, over de periode van hun zwangerschap en bevalling, maar ze beschrijven bovenal hoe de beslissing om, onder dwang, afstand te nemen van hun kind tot op de dag van vandaag hun leven beïnvloedt. In Afstandsmoeders belicht journalist Christel Don een verontrustend en vergeten hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis, een hoofdstuk waarover niet langer gezwegen mag worden.

Slapeloosheid vraagt niet om de juiste kruidenthee, maar om een eerlijke blik op ons eigen leven. Iedereen kent ze wel, tips om beter te slapen: veel bewegen en ’s avonds geen koffie meer en ook geen blauw licht. Maar wat als dat niet helpt? Bregje Hofstede, gecertificeerd insomniac, dook in de slaapwetenschap. Ze woelde, onderzocht, experimenteerde en groef steeds dieper naar de achterliggende oorzaken van onze slechte nachtrust. En die zijn anders dan je denkt. Op haar eigen beeldende wijze vertelt ze de belangrijkste dingen die ze ontdekte – en hoe het kan dat ze nu weer slaapt. 'Slaap werd een interesse, misschien wel een obsessie. Het was alsof ik was verlaten door een geliefde om wie ik nooit veel gemaald had – totdat hij vertrok, en ik moest vaststellen dat ik niet zonder kon. En hoe verleidelijk ik ook kirde, terug kwam hij niet.' De boeken van Bregje Hofstede (1988) werden genomineerd voor diverse prijzen. Met haar roman Drift stond ze op de Libris-shortlist 2019. Ze schrijft voor De Correspondent.

Verwachting is de bejubelde roman van Anna Hope, die dit jaar op vele shortlists zal prijken. Voor fans van Zadie Smith, Sheila Heti en Sally Rooney. Hannah, Cate en Lissa zijn jong, ambitieus en onafscheidelijk. Ze wonen samen in een huis in Oost-Londen. Hun dagen zijn gevuld met kunst en activisme en staan bol van liefde en uitgelatenheid. Ze hebben hun hele leven nog voor zich. Tien jaar later is alles anders. Hannah is tevreden met haar leven en met Nathan, maar heeft een allesverzengende kinderwens. Cate is naar Canterbury verhuisd na de geboorte van haar zoon en voelt dat ze zichzelf kwijtraakt. Lissa staat op het punt om door te breken als actrice, maar privé gaat het slecht. Alle drie worstelen ze met dezelfde vraag: wat is een zinvol leven, en hoe bereik je dat? Verwachting is hartverscheurend en opbeurend tegelijk en gaat over je weg vinden in het leven: als moeder, als dochter, als echtgenote, en als goed mens. 'Soms heb je het geluk zonder enige verwachting aan een boek te beginnen om vervolgens al na een paar pagina’s te weten dat je beet hebt. Dit was zo’n boek.' – Katja de Bruin, VPRO-gids 'Hartveroverende ode aan vrouwenvriendschap.' – De Telegraaf 'Niet alles wordt opgelost in het leven, zo blijkt uit de nieuwe roman van de Britse Anna Hope. Het is de kracht van het boek.' – Vrouwkje Tuinman, Trouw 'In Engeland is deze meesterlijke roman een hype onder vrouwen. Het nodigt uit tot zelfreflectie en tot lange, diepgaande gesprekken met vrouwen onder elkaar.' – ZIN 'Een ontroerend verhaal over wat het betekent om vrouw, moeder en vriendin te zijn in de 21ste eeuw.' – Carly Wijs 'Prachtig, prikkelend, ontroerend.' – Elizabeth Day ‘Als je fan bent van Sally Rooney, zul je Verwachting fantastisch vinden.’ – The Irish Examiner ‘Ontzettend intelligent en menselijk. Verdient het om op vele shortlists te belanden.’ – The Guardian 'Verwachting is een literaire Cold Feet.' – Claudia Straatmans, hoofdredacteur van Nouveau

Zvi Luria is een gepensioneerde ingenieur, die zijn leven lang wegen en tunnels heeft aangelegd. Wanneer bij hem beginnende dementie wordt geconstateerd, weet zijn vrouw te regelen dat zijn opvolger bij de overheidsinstelling voor wegenbouw, Asaël Maimoni, hem als onbezoldigd assistent aanneemt. Door zijn brein actief te houden hoopt ze zijn dementie te vertragen. Asaël werkt aan een geheim militair project: de aanleg van een weg in de Negev-woestijn. Op het uitgetekende traject blijkt op een heuvel tussen oude Nabateese ruïnes echter een Palestijnse familie te bivakkeren, die onder bescherming staat van de raadselachtige archeoloog Sjibbolet. Asaël en Sjibbolet willen, allebei om persoonlijke redenen, een tunnel aanleggen waardoor de heuvel gespaard kan blijven. Het is aan Zvi dit voor elkaar te krijgen. De tunnel is een menselijke komedie, waarin Zvi, zijn vrouw en alle personages worden neergezet alsof we midden in een film zitten. Maar op subtiele wijze heeft Yehoshua er ook een hoopvolle vertelling in gevlochten over Israël en de Palestijnen.