“Het onderzoek naar de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië volgt ruim vijftig naar op onthullingen van oorlogsveteraan Joop Hueting over misdrijven die Nederlandse militairen in Indonesië hebben gepleegd. De Nederlandse overheid was beduidend voortvarender met de afkondiging van een verjaringswet, die Nederlandse militairen vrijwaarde van vervolging. Dat was al in 1971 geregeld. Natuurlijk is het mooi dat het wetenschappelijk onderzoek er nu eindelijk komt, maar als ik zie welk budget daarmee is gemoeid – 4,1 miljoen euro – en hoe slachtoffers en nabestaanden zich moeten inspannen voor een klein beetje smartengeld, dan vind ik dat niet met elkaar in balans. In dit geval had Nederland beter een voorbeeld kunnen nemen aan België. Daar heeft het parlement een commissie benoemd die zich met onderzoek én verzoening inzake Congo zal bezighouden. In Nederland is er nu wel een onderzoek, maar nog steeds geen verzoening. Het heeft 4,1 miljoen euro over voor de waarheid, en een fractie van dat bedrag voor verzoening.” – David van Reybrouck in gesprek met Sander van Walsum in de Volkskrant.

‘Kruis of munt zindert overal van taal en taalverlangen. Jo Boer grossiert in vondsten, haar dialogen zijn ijzersterk, de beschrijvingen van familiebijeenkomsten, van partijtjes, kinderfeestjes, verschrikkingen en landschappen adembenemend. […] Ik las en las, vergat al mijn weetjes over naturalisme, Zola en de erfelijkheidsleer. Als je je woede over gefnuikte vrouwenlevens zo weet te verwoorden, verdien je een heruitgave als deze.’ – Kees ‘t Hart in De Groene Amsterdammer.

“Ach, toen ik 20 was, was ik er niet echt mee bezig om een nobelprijswinnaar te worden of president van de Verenigde Staten. Maar in de jaren daarna heb ik ontdekt dat het werk van een schrijver en het werk van een politicus behoorlijk veel overeenkomsten hebben.
Zo is er in de politiek de verleiding om het over kiezers te hebben in brede categorieën: witte kiezers en zwarte kiezers, democraten en republikeinen, hockeymoeders en voetbalmoeders. Die categorieën kunnen ons een beetje een beeld geven van het leven van de mensen, maar ze laten ons niet zien wat er vanbinnen gebeurt – de problemen en de tegenstrijdigheden. Als je schrijver bent, moet je zien te bedenken hoe je je lezers dat innerlijke leven kunt laten zien. Ik denk dat dat een perspectief is waarvan we in onze politiek meer zouden kunnen gebruiken.” – Barack Obama in gesprek met Matthijs van Nieuwkerk en Wilma de Rek in de Volkskrant.

Een man voor de zomer – Renate Rubinstein
‘Rubinstein bracht een hele generatie epigonen voort – veelal vrouwelijke columnisten die net als zij het particuliere losjes trachten te verbinden met het algemene. Toch blijft de oermoeder van het genre tot op de dag van vandaag ongeslagen. Het verschil: zij had niet alleen (meestal) werkelijk iets te melden, ze bezat ook nog eens stilistische scherpte. Vandaar dat zo veel van haar stukken zo goed tegen herlezing zijn bestand.’ – Elma Drayer in de Volkskrant.

“Ik weet niet of ik nou specifiek door rijke expats gefascineerd ben. Wel ben ik het beste in het vermakelijk omschrijven van types waar ik een afkeer van heb. Misschien voel ik me daarom aangetrokken tot geprivilegieerde personages.
Wat ik verder interessant vind is dat de nuances in klassenverschil, die je bijvoorbeeld in Londen hebt – met eeuwenoude rijke families versus nieuw geld – in Hongkong wegvallen. Daar is het veel platter. Je hebt een kleine groep van vooral witte, rijke mensen, die met elkaar omgaan. Als buitenstaander kun je die wereld veel gemakkelijker betreden, zoals Ava doet, die ‘maar’ een taalklasje geeft. In Dublin of Londen zou ze nooit toegang hebben gekregen tot dit sociale milieus.” – Naoise Dolan in gesprek met Jonas Kooyman in NRC Handelsblad.

‘Schrijven over het werk van anderen uit nieuwsgierigheid hoe zíj het doen, uit een gevoel van verwantschap of juist afkeer, uit bewondering, wedijver of compassie. Oek de Jong is er een meester in. De romancier, onlangs eindelijk bekroond met een grote prijs voor Zwarte schuur, is ook een begenadigd essayist: zoekend, lucide, vaak gevoelig, soms bonkig, zelden koket. Niet iemand met een overdonderend ego, zelfbewust als het gaat om zijn vak. De Jongs essays, merendeels eerder gepubliceerd in essaybundels, sommige herschreven, zijn nu verzameld in Het glanzend zwart van mosselen. Het is een groot plezier om ze te herlezen.’ – Aleid Truijens in de Volkskrant.

‘Kroniek van een leven dat voorbijgaat is een fijne en waardevolle toevoeging op de al bestaande Pessoa-vertalingen, het is net als zijn poëzie en Boek der rusteloosheid het indringende resultaat van Pessoa’s poging om zich te bevrijden van het gertormenteerde leven.’ – Koen Schouwenburg in NRC Handelsblad.

‘Dat Kader Abdolah ooit een Nederlandse hervertelling zou maken van 1001 nacht stond in de sterren geschreven. Het is een rijk boek, door het levendige Nederlands van Abdolah, maar ook door zijn uitleg. Om de paar nachten komt hij zelf in een kort hoofdstuk tussenbeide om uitleg te geven over kalief Haroen al-Rashid, of over de boekenkist van Gerard Keller, die 1001 nacht al in 1889 vertaalde. Zo haalt Abdolah de verhalen dichterbij. Zeer geschikt voor eindeloze corona-avonden.’ – Ariejan Korteweg in de Volkskrant.

‘In een dappere poging over zo’n beetje alles te schrijven heeft Weijts in feite twee losse boeken – historische non-fictie en dystopische fictie – in elkaar geschoven, met een overvol en niet helemaal gebalanceerd resultaat. Tegelijkertijd is zijn combinatie van verleden en toekomst wel degelijk waardevol. Het laat ons zien dat vooruitgang – want daar gaat Furore in essentie over – twee kanten heeft. Altijd – óók nu – zal er naast de opwindende vooruitgang, die nieuwe vergezichten biedt, ook de immer doorploegende ‘vooruitgang’ zijn, die de mens hopeloos van zichzelf vervreemdt.’ – Bo van Houwelingen in de Volkskrant.

‘Een deel van de verhalen die ze optekent, hebben eerder de media gehaald. Maar bij elkaar en doordat De Boer ze van meer context voorziet, geven ze een uitstekend inzicht in de werkwijze van het misdaadconglomeraat. Dat haar werk niet zonder risico is, bewijst de moord in 2018 op de Slowaakse onderzoeksjournalist Ján Kuciak, die onderzocht hoe de regering van zijn land banden onderhield met ‘ndrangheta.’  – Elias van der Plicht in Trouw.

‘Dít is het boek waarmee Marieke Lucas Rijneveld de International Booker Prize had moeten winnen. Mijn lieve gunsteling is rijper, gelaagder en geslaagder dan het zo bejubelde debuut De avond is ongemak. In de opvolger komt een kunstenaarschap geheel tot zijn recht, hier wordt een verhaal op eigenzinnige en overtuigende wijze verteld en met een volstrekt authentiek geluid in de wereldliteratuur ingebed. Hier klinkt een literaire stem van internationale allure.
[…] Precies die punten – de vertelstem, de poëtische taal en de intrige – zijn nu de grootste krachten van Mijn lieve gunsteling. Rijneveld, die recent ook nog de bekroonde dichtbundel Fantoommerrie (2019) publiceerde, heeft zich als romancier enorm ontwikkeld. De nieuwe roman is niet minder dan verbluffend.’ – Thomas de Veen in NRC Handelsblad.

‘Rode komeet – het korte leven en de vlammende kunst van Sylvia Plath van Heather Clark is een nieuwe, verpletterende biografie, waarin het vluchtige bestaan is vastgelegd in een monoliet van meer dan duizend bladzijden. Het boek barst van de details zonder ooit saai te worden. Het is alsof Heather Clark haar onderwerp van dag tot dag als een schaduw volgde, niet als het strenge, vermanende geweten waardoor Plath zelf onophoudelijk werd belaagd en opgejaagd, maar als een goede engel die haar het liefst zou beschermen tegen het kwaad, en die daarin, net als alle dierbaren in het leven van Plath, moet falen.
Want het was niet de huichelachtige omgeving die haar grootste vijand was, het was haar dubbelganger, de demon van de onechtheid in haar. Omdat Clark put uit een aanzienlijke hoeveelheid nooit eerder gepubliceerd materiaal, krijgen we een aangrijpend beeld van hoe een jong, hyperintelligent meisje, vanaf de dood van haar vader op haar 8ste, worstelt met die kwelgeest, en dat het gevecht jaar in jaar uit onafgebroken doorgaat, ook als al haar dromen zijn waargemaakt, ze een man, een huis, een boek en een baby heeft. De demon is een innerlijke scherprechter, haar ‘moordlustige zelf’, en voor iemand die altijd heen en weer gaat tussen alles of niets, kan moordlust twee kanten op: het is jij of ik.
[…] Ik heb om en nabij de tachtig boeken over en van Sylvia Plath en Ted Hughes gelezen, maar meer dan welke biograaf ook maakt Heather Clark met Rode komeet duidelijk dat Plaths bestaan, behalve om de liefde, om schrijven draaide. Het is een niet geringe verdienste van deze mooie biografie, en het is ook wat me het meest ontroert aan dit boek, aan dit vrouwenleven. In zijn soms overstelpende gedetailleerdheid toont het Plaths toewijding aan het werk, de volharding, de eruditie en belezenheid, de moed, vooral de moed. Vandaar het motto dat Clark koos, een helaas nogal onbeduidende opmerking van Plath in een brief aan haar moeder: ‘… elke dag moet je de titel ‘schrijver’ opnieuw verdienen, met veel geploeter.’ Nou ja.’ – Connie Palmen in de Volkskrant.

‘Fredrik Logevall, die voor een vorig boek, Embers of War, over Amerika’s betrokkenheid bij de Vietnam-oorlog, een Pulitzer-prijs ontving, stelde zich expliciet ten doel Kennedy’s carrière en levenswandel in de context van de Amerikaanse en wereldpolitiek te plaatsen, en hij is daar goed in geslaagd. Hoe moeilijk het mag zijn met veel nieuwe inzichten en feiten te komen na alles wat er al over JFK (1917-1963) is geschreven, Logevall komt met een consistent en zeer leesbaar verhaal.
Hij doet dat met een duidelijke sympathie voor de in Dallas vermoorde president zonder dat het boek werkelijk hagiografische trekjes krijgt. Hij is niet alleen gedetailleerd maar ook bewonderenswaardig genuanceerd. Dat blijkt vooral in zijn behandeling van de voorvallen die controversieel zijn gebleken in het kader van Kennedy’s politieke en persoonlijke nalatenschap tot op de dag van vandaag (en dan hebben we het alleen maar over het tijdvak waarin dit eerste deel zich afspeelt).’ – Jan Donkers in NRC Handelsblad.

“De hoofdpersoon, Jake Brigance, lijkt heel erg op de vroegere mij: een idealistische jonge advocaat die droomt van een grote rechtszaak maar intussen zijn brood bij elkaar moet scharrelen in een net iets te klein stadje met net iets te veel concurrentie. Een man die thuis een vrouw moet onderhouden die kinderen krijgt. Een leven met heel veel twijfels en angst, want alles kon in één keer verloren zijn.
Dit boek gaat over zo’n zaak die alles kapotmaakt. De zaak van een vermoorde politie-agent, en Brigance is degene die de schutter moet verdedigen. De meeste advocaten nemen de telefoon niet meer op als ze van zo’n zaak horen. Die verdwijnen. Maar Brigance doet het toch, uit medelijden. Het komt hem duur te staan.” – John Grisham in gesprek met Romana Abels in Trouw.

“De werkelijke macht is bij het bedrijfsleven komen te liggen, niet in Washington. Het regime van het bedrijfsleven is gebaseerd op het creëren van schulden: dat levert kapitaal op en het maakt de onder- en middenklasse afhankelijk van een systeem waar ze zelf aan mee betalen. Die afhankelijkheid geldt niet alleen voor luxeproducten. Door de commercialisering van het openbare leven moeten Amerikanen zich diep in de schulden steken voor onderwijs, gezondheidszorg, huisvesting, dat zijn basisbehoeften. Het totalitaire zit erin dat we geen seconde meer vrij zijn: zelfs menselijke aandacht wordt met sociale media en kabel-tv te gelde gemaakt.
[…] Het is bijzonder lastig je daaraan te onttrekken, daar zijn algoritmen voor gemaakt, dat is de dynamiek van het nieuws. Ze verdienen geld met onze hersenactiviteit. Bewustzijn wordt cashflow. Zo zit Facebook in elkaar.
Weet je, mensen praten over singulariteit – het moment dat een kunstmatige vorm van intelligentie escalerend de samenleving gaat veranderen – dat moment is al geweest! Het was geen grote gebeurtenis; er was geen knal. We hebben ontdekt dat menselijk gedrag voorspelbaar genoeg is om er geld aan te verdienen. We hebben technologie ontwikkeld, een geldmachine, die onze aandacht omzet in dollars en die haar zo stuurt dat ze nog meer dollars oplevert. We weten niet wat dit voor de samenleving gaat betekenen, dat kan je opvatten als een vorm van singulariteit.” – Ayad Akhtar in gesprek met Anne van Driel en Michael Persson in de Volkskrant.

‘Twee jaar na het verbluffende De trooster zet Esther Gerritsen haar sterke reeks gewoon voort, en komt ze met een roman – haar achtste – die nóg beter is. Een nieuw hoogtepunt in een oeuvre dat je onnadrukkelijk overrompelend zou kunnen noemen. Gerritsen is onderkoeld en zelfverzekerd, blijft zelf op de achtergrond, terwijl haar toon en haar blik doorklinken in elke alinea.
[…] Onder de overtuigend aangebrachte oppervlakte wemelt het van de existentiële vragen en inzichten. ­Gerritsen weet zich op een volstrekt natuurlijke, bijna achteloze manier te verplaatsen in sterk verschillende personen, die zich vaak op de rand van geestesziekte of van totale in­storting bevinden.
Maar hun worstelingen worden nooit raar: ze beeldt de diepste pijn en verwarring glashelder af, volgt daarbij steeds de logica van het personage – de patiënt – in kwestie. En die logica overtuigt, zoals misschien voor vrijwel iedereen zijn drijfveren en misstappen volkomen logisch lijken. Of anders wel logisch gemáákt worden, achteraf.[…] Het wonderlijkste van De terugkeer is misschien wel dat Gerritsen met zulke zware materie zo vaak voor een harde lach zorgt, zonder iets af te doen aan de gruwelijke lijdenswegen. Het licht absurde en het loodzwaar-serieuze gaan bij haar ongeëvenaard goed en vanzelfsprekend samen.’ – Dries Muus in Het Parool.

‘In het koor van stemmen en herinneringen in dit boek is er uiteindelijk maar één hoofdpersoon: de tijd. Prachtig laat Ernaux zien hoe, met verhuizingen van het platteland naar de stad, met de toename van ‘de dingen’, met alle veranderingen in het leven, de tijd sneller lijkt te verstrijken. Hoe het besef van tijd verandert. Hoe ‘door het steeds snellere opkomen van nieuwe dingen’ het verleden ‘terrein verliest’.
[…] Ernaux reconstrueert ‘een gemeenschappelijke tijd’, drukt met haar boek ‘de geleefde dimensie van de Geschiedenis’ uit en schetst een magnifiek panorama van Frankrijk in de tweede helft van de 20ste eeuw. Tegelijkertijd geeft ze vorm aan de onvermijdelijke toekomstige afwezigheid – die van haar en die van ons.’ – Margot Dijkgraaf in NRC Handelsblad.

“Ik denk niet dat memoires per definitie een speciale kracht hebben. Het belangrijkste is interessant proza. Mijn literaire doel is om vrijuit te kunnen denken, ik wil dat mijn boeken vrijuit kunnen denken namens mij. Dat is niet evident. Het is helemaal niet gemakkelijk in het leven, of op de bladzijde, om vrijuit te denken. Sommige mensen raken erg nerveus wanneer ze twee conflicterende gedachten hebben, alsof dat op een of andere manier verkeerd is. Maar het is de basis van al het denken. Ik geloof dat de gedachten die we hebben als we in bad zitten, in de tram, in het donker in bed, dat dát de belangrijkste zijn. Het is die vorm van denken die deze boeken eren. Dat is uiteindelijk de taak van het schrijven: om naar binnen te kijken, en naar de buitenwereld, en de conversatie daartussen te vinden. Voor vrouwen is dat extra belangrijk. De wereld is aan het veranderen, maar nog altijd is ze niet ingericht op vrouwen. Ons wordt nog altijd verteld dat we er minder toe doen. Het is heel moeilijk voor vrouwen om vrij baan te maken voor onze gedachten, om te zien hoe belangrijk ze zijn.” – Deborah Levy in gesprek met Persis Bekkering in NRC Handelsblad.

‘Het is na lezing van Oui, Chef! weer eens een wonder dat uit deze vaak zenuwzieke keukens de meest verfijnde gerechten worden getoverd, maar goed, de tedere trompetsolo’s van Miles Davis werden ook geblazen door een stinkjaloerse, strontvervelende vrouwenmepper en iedereen is het erover eens dat de ordinaire schreeuwlelijk Gordon Ramsey ‘the most tender fucking Beef Wellington’ ter wereld klaarmaakt.
[…] Van zingende boter naar een hap hemelse modder. Het gaat niet zomaar. Het heeft zijn prijs. Oui, Chef! is eigenlijk vooral een krankzinnig portret van het altaar waarop het gilde bereid is bijna alles te offeren: het goddelijke eten.’ – Matthijs van Nieuwkerk in de Volkskrant.

‘Na twee verbroken huwelijken en een doodgebloede affaire met een getrouwde man zwoer Vivian Gornick (1935) de romantische liefde af. Meer dan dat ze troost boden, hadden de relaties haar denkruimte ingeperkt. En denken betekende alles voor haar. Het door haar moeder beleden geloof, begreep ze nu, was niet het gevolg van een natuurwet, maar van een sociaal-cultureel cliché – en dat cliché was schadelijk, met name voor vrouwen. Liefde was een waantoestand. Liefde maakte je afhankelijk. Liefde stond gelijk aan zelfverlies. Voor wie, zoals voor Gornick, het doel van het leven er in de eerste plaats uit bestond zelfinzicht te vergaren, had de romantische liefde niets te bieden. Sterker: ze was je grootste vijand.
[…] Dat ik over het privilege beschik om vanuit een onderzoekende houding na te denken over de baten van de liefde, hangt nauw samen met de kracht waarmee Vivian Gornick ze verwierp. Het lijkt me aannemelijk dat Gornick zich, door haar inspanningen om een paternalistische conventie te ontmantelen, gedwongen zag een deel van haar eigen verlangens te negeren, en op te geven. In de schrille toon waarmee ze zich in Het einde van de liefdesroman tegen de romantische liefde keert, klinkt door hoeveel kracht haar dat gekost moet hebben. Dat is onvoorstelbaar moedig te noemen. Wat Gornick ertoe bracht de stem te verheffen, was niet haar afkeer van de liefde, of een paradoxaal streven naar intimiteit. Het was een meedogenloze liefde voor het denken.’ – Shira Keller in NRC Handelsblad.

‘De schatbewaarders, noemt historicus Wim Willems hen: twee verre familieleden die hem op een dag vertellen over een scheepskoffer op zolder. In die koffer zijn documenten – dagboeken, foto’s, brieven – bewaard over een geschiedenis die te krankzinnig is om waar te zijn, maar dat tóch is. De geschiedenis van de wereldwandelaars.
Op 16 juli 1911 vertrekken Frans van der Hoorn, Bram Mossel en Gerard Perfors, amper twintig jaar, vanaf de Dam in Amsterdam voor een voetreis om de aarde. Wie vandaag aan zo’n onderneming zou beginnen, zou zich grondig voorbereiden. Maar dat zijn deze jongens niet. Ze hebben nauwelijks getraind, ze hebben geen geld gespaard. Onderweg hopen ze in hun levensonderhoud te voorzien met het verkopen van portretkaarten. Ze hebben opvallende kleren aan: een vilten hoed, een zwartfluwelen jasje en een groene sjerp met daarop het woord wereldwandelaar. Aan hun voeten: sandalen.
[…] Uiteindelijk blijft het een beetje gissen naar de precieze beweegredenen van de wereldreizigers, maar dat neem je als lezer graag voor lief. Het is een adembenemende reis. Bovendien staat het boek vol prachtige oude foto’s.’ – Jeroen van der Kris in NRC Handelsblad.

“Ja, het is echt een ontzettend duister boek. Ik hou erg van horror. Ook in mijn korte verhalen onderzoek ik de krochten van het bestaan. Eigenlijk gebeurt in dit boek niet zoveel. De meisjes maken een boterham met gesmolten kaas, ze kijken televisie, zitten op internet of nemen een bad. Maar je voelt de hele tijd dat er iets niet klopt: het huis met zijn geluiden, de zussen die zich zo afzonderen van de wereld, niet helemaal in de wereld passen, hun moeder boven in bed.
Ik werd er zelf bang van toen ik aan het schrijven was. Mijn partner en ik werken allebei thuis, maar hij in het tuinhuisje. Ik was alleen binnen, maar merkte dat ik over mijn schouder begon te kijken, geluiden begon te horen. Vervolgens was ik er heel tevreden over dat ik mezelf een beetje op stang had kunnen jagen – want dan moet dat met de lezer ook wel lukken.” – Daisy Johnson in gesprek met Marjolijn de Cocq in Het Parool.