Bouwen voor Luther - Peter Paul Kleinlooh

In 1600 trokken gevluchte Antwerpse lutheranen in een schuilkerk aan het Spui in Amsterdam. Ze werden gedoogd door het calvinistische stadsbestuur, maar niet erkend. Dat veranderde in de loop van de 19e eeuw, nadat de vrijheid van godsdienst werd ingesteld. De in Amsterdam geboren architect, aannemer en makelaar Carel Bögeholtz speelde een voorname rol in dit emancipatieproces. Onder invloed van het Luthers Genootschap, waar Bögeholtz een belangrijke positie bekleedde, ontworstelden de geloofsgenoten zich aan hun onderschikte positie ten opzichte van de hervormden. Ze bouwden scholen, jeugdverenigingen en lieten een eigen vakbond oprichten. De lutheranen opereerden niet langer in de schaduw, maar kregen aanzien en werden zichtbaar in het stadsbeeld.