Een hemel zonder vogels - Esther Gobel

`Er zijn situaties die zo extreem zijn dat ze in al hun monsterlijkheid zeer moeilijk te bevatten zijn, tenzij je er toevallig bij bent. Walter Laqueur Janny Moffie-Bolle heeft de extreme en monsterlijke kanten van de werkelijkheid aan den lijve ondervonden. Zij overleefde Auschwitz-Birkenau, Gross-Rosen, Gräben en Bergen-Belsen. Zij legt rekenschap af van wat zij in een lang leven heeft ervaren en hoe zij heeft standgehouden. Haar herinneringen grijpen de lezer naar de keel, omdat zij de verschrikkingen niet alleen de baas blijft, maar ook omdat zij haar vitaliteit heeft weten te bewaren. Van haar `rijke joodse jeugd, via de ontmenselijkte kampen, tot en met haar naoorlogse jaren komt Janny Moffie-Bolle tevoorschijn als een onvoorstelbaar weerbare en vastbesloten vrouw. Haar verhaal behoort tot de grootste nachtmerrie die de geschiedenis kent. En toch: het zal ook worden herkend als een ode aan het leven, en aan nieuwe mogelijkheden.