Het Berghse kroniekenhandschrift - Johan Oosterman

Het Berghse kroniekenhandschrift. Begin van de Gelderse geschiedschrijving gaat over een middeleeuws handschrift en zijn relatie tot de geschiedenis van het hertogdom Gelre rond het midden van de vijftiende eeuw. Het handschrift, rond 1460 geschreven in de volkstaal van het Nederrijngebied, is in 2017 verworven door Stichting Huis Bergh. Het was ooit eigendom van de Van den Berghs, bewoners van kasteel Huis Bergh te ’s-Heerenberg, zoals blijkt uit de ingekleurde tekening van het wapen van deze familie, dat voorin staat als een soort ex libris. De voorliggende publicatie geeft antwoord op een aantal vragen die het handschrift oproept. In opdracht van wie is het gemaakt? Waarom bevat het juist de geschiedenissen van de regio’s Gelre, Holland, Brabant, Mark en Kleef en van de bisdommen Keulen, Luik, Utrecht en Münster? Welke voorbeelden volgde de samensteller? Welke teksten heeft de kopiist overgeschreven? Welke nieuwe feiten onthult het handschrift? Hoe moeten we de 28 pentekeningen, die het manuscript sieren, zien in de Nederrijnse beeldtraditie? De auteur zoomt in op de roerige periode rond het midden van de 15de eeuw wanneer Adolf van Gelre in opstand komt tegen zijn vader, hertog Arnold van Gelre. Hij beschrijft deze periode bondig en overzichtelijk, met verwijzingen naar de actuele situatie, zoals beschreven in het handschrift, dat immers in deze periode tot stand komt. Het boek bevat tevens een vertaling, met commentaar, van de oudst bekende kroniek van het hertogdom Gelre, namelijk die in het Berghse kroniekenhandschrift. Het verschijnt bij de tentoonstelling ‘Kracht van kronieken. Het oudste geschiedenisboek van Gelderland komt thuis’, te zien in kasteel Huis Bergh van 21 augustus t/m 14 november 2021. Het Berghse kroniekenhandschrift staat daar centraal. Johan Oosterman (1962) is als hoogleraar verbonden aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Hij was gastconservator van de tentoonstelling ‘Ik, Maria van Gelre’ (Nijmegen, 2018-2019). Hij schreef Ik, Maria van Gelre. De hertogin en haar uitzonderlijke gebedenboek (1380-1429) en Maria van Gelre (1380-1429). Sporen in het landschap, beide verschenen in 2018. Als auteur werkt hij mee aan het Verhaal van Gelderland.