Het eiland - Matthias Wegehaupt

Er is geen toevluchtsoord. Dat ervaart de hoofdpersoon van deze roman, de jonge schilder Unsmoler, wanneer hij zich eind jaren vijftig op een fictief eiland in de Oostzee terugtrekt om zijn eigen beeldtaal te vinden te midden van de sociaal-realistische cultuurpolitiek van de DDR. Meer en meer komt hij alleen te staan. Weliswaar vindt hij op het eiland de liefde van zijn leven, maar die houdt geen stand wanneer zijn jonge vrouw na de bouw van de Muur kiest voor haar eigen toekomst en die van haar kind. In een uiterst aangrijpende scène verlaat ze het eiland. De compromisloze schilder blijft eenzaam achter. Meer en meer ook wordt Unsmoler een doorn in het oog van de ‘baas van het eiland’ en de ‘medewerker’ – lees: de Partij en de Stasi. Je actief verzetten, in opstand komen, vluchten? Of toch proberen je draai te vinden tussen al die eilandbewoners die, hoe aardig ze ook zijn, weinig op hebben met Unsmolers continue geworstel met de Kunst? Wat te doen? Na allerlei verwikkelingen staat voor Unsmoler vast: ik blijf! Maar tegen die tijd zijn de scheuren in het staatsbestel van de DDR al niet meer te ontkennen. Terwijl de eilandbewoners de toekomst gelaten over zich heen laten komen – onze tijd zal het wel duren – stevent de socialistische heilstaat onafwendbaar op zijn ondergang af. Het eiland: een metafoor voor de DDR als geheel. Het verhaal van het ontstaan van de roman is haast net zo spannend als de roman zelf. Net als de hoofdpersoon keerde Matthias Wegehaupt na zijn studie aan de kunstacademie naar het eiland van zijn jeugd terug om daar zich daar in alle rust op zijn kunst te concentreren. Tegelijkertijd hield hij tussen 1970 tot 1989 een geheim dagboek bij, waarin hij iedere dag op één pagina noteerde wat hem die dag trof. Het manuscript, dat uiteindelijk meer dan drieduizend pagina’s zou beslaan, verstopte hij onder de vloer van zijn atelier. Pas in 2005 besloot hij het tot een ruim duizend pagina’s tellende roman omgewerkte manuscript te publiceren. Matthias Wegehaupt is in 1938 geboren in Berlijn. Van 1956 tot 1958 studeerde hij in Greifswald, van 1962 tot 1964 aan de academie voor beeldende kunst in Berlijn. In 1965 werd hij opgenomen in de kunstenaarsbond van de DDR. Na 1989 tentoonstellingen in Frankrijk, Polen en Duitsland. In 1999 was hij eregast van de Villa Massimo in Rome. Matthias Wegehaupt woont en werkt op Usedom.