Kunsthandel Katz - Peter Hellema, Joop Marsman

Meer dan een eeuw had de joodse familie Katz een prominente positie in de handel in kunst. David Katz begon in 1876 in het Gelderse Dieren met handel in boerenantiek en breidde dit assortiment geleidelijk uit met meubels, schilderijen en keramiek. Zijn zoons, Benjamin en Nathan, zetten zijn handelsactiviteiten voort. Zij bouwden de zaak uit tot een gerenommeerde kunsthandel met een filiaal in Arnhem en in Den Haag. Zij organiseerden regelmatig grote exposities waar uit binnen- en buitenland talloze klanten naar toekwamen. In het begin richtte de handel zich op Dieren en omgeving, steeds meer ging heel Nederland maar ook het buitenland tot hun klantenkring behoren. Gezien de grote internationale belangstelling openden de broers een vestiging in New York. De oorlog was van grote invloed op de kunsthandel. Aanvankelijk zetten de broers hun handel voort en verkochten, al dan niet vrijwillig, veel aan de Duitsers. In 1942 wisten zij met hun familie naar het buitenland te ontkomen, mede dankzij een Rembrandt die zij de nazi’s schonken. Nathan ging naar Zwitserland waar hij in Bazel een succesvolle galerie opende. Benjamin ging naar New York en keerde na de oorlog terug naar Dieren waar hij samen met zijn zoons de kunsthandel voortzette. Veel van de schilderijen die via Katz in Duitsland terechtkwamen werden na de oorlog teruggevonden en teruggehaald naar Nederland. Van deze roofkunst werden ruim twintig werken teruggegeven aan de gebroeders Katz. Over de rechtmatigheid hiervan ontstonden grote twijfels en Benjamin werd hiervoor zelfs gearresteerd. Het gerechtelijk onderzoek duurde jaren maar uiteindelijk werd hij ontslagen van rechtsvervolging. Na Benjamins dood in 1962 zetten zijn zoons de kunsthandel voort, maar het lukte hen niet het bedrijf succesvol te continueren. In 1974 werd de zaak in Dieren opgeheven. Nathan was al in 1949 overleden, zijn zoon David ging door met de galerie in Bazel en later in Sankt Moritz. Toen hij hier in 1995 mee stopte kwam er een einde aan de dynastie van kunsthandelaren Katz.