Letters from Utopia - Daan Paans

Letters from Utopia is een documentair fotografisch onderzoek naar groeperingen die de menselijke levensspan extreem willen verlengen of zelfs tot doel hebben onsterfelijk te worden. Voor dit project bezocht Daan Paans vijf uiteenlopende bewegingen en hun hoofdrolspelers die een gooi doen naar een utopische wereldorde. De verhalen lopen van een occulte overtuiging uit het verleden tot een wetenschappelijke verwachting voor de toekomst.

Al sinds mensenheugenis is de mensheid gefascineerd door het idee van een oneindig leven, met het ultieme doel van het overwinnen van (de eigen) sterfelijkheid. Hierin dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de onsterfelijkheid van de ziel en de onsterfelijkheid van het lichaam. Want als de vooral religieuze veronderstelling van een 'hiernamaals' buiten beschouwing blijft, resteert een fascinerend domein waarbinnen over de verlenging van het leven wordt nagedacht en waarmee op uiteenlopende manieren wordt geëxperimenteerd. Dit is waar de fascinatie van Daan Paans begint.

Voor Letters from Utopia heeft Paans zich verplaatst in een wereld van individuen en organisaties die elk afzonderlijk geobsedeerd zijn door hun hang naar onsterfelijkheid. Gedreven door zijn onderzoekende geest, zijn eindeloze verwondering en zijn grenzeloze nieuwsgierigheid komt hij in aanraking met de theorie van de Cross Correspondences (de doden zijn levenden en bevinden zich onder ons), de Aumisten (een sectarische gemeenschap met een (voorheen) onsterfelijk gewaande leider), FM-2030 (een transhumaniste beweging, waarin de natuurlijke wetten van het menselijk lichaam worden opgerekt of zelfs overschreden), de Cryonics (leden vriezen zich in om later tot leven te worden gewekt) en de Life Extension Foundation (het kunstmatig doen afremmen verouderingsprocessen).

Als leitmotiv laat Paans zich leiden door de vraag die hij zichzelf en zijn geportretteerden blijft stellen: Leve de oneindigheid?

Daan Paans (1985) is een documentair fotograaf die met zijn fotografie graag het onzegbare en het onzichtbare verbeeldt. Omdat hij wordt aangetrokken tot zaken die zich, als gevolg van hun immateriële aard of abstractie, niet goed lenen voor verbeelding, gebruikt hij een vorm van (visuele) vraagstelling, waarbij hij zijn fotografie koppelt aan tekst en gevonden beeldmateriaal. Zo ontstaat een beeldtaal die indirect verwijst naar het onderwerp in kwestie, die de kijker uitdaagt en hem een verantwoordelijkheid geeft.

Jos de Mul (1956) is hoogleraar filosofie van mens en cultuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Van zijn hand verscheen onder meer Cyberspace odyssee (4de druk, 2005). Zijn werk werd o.a. bekroond met de Praemium Erasmianum (1993) en de Socrates-wisselbeker (2002). Als cultuurfilosoof is De Mul vooral geïnteresseerd in thema's als de impact van de informatie- en communicatietechnologie op de mens, de opmars van de beeldcultuur en hedendaagse kunst. Voor Letters from Utopia, schreef De Mul een essay, dat een aanpassing is van delen van de proloog en hoofdstuk 1 van zijn boek Destiny Domesticated. The Rebirth of Tragedy Out of the Spirit of Technology, wat verschijnt in het najaar 2013.