Moeten wij van elkaar houden - Bas Heijne

Gelijkheid, tolerantie, rechtvaardigheid, solidariteit keer op keer worden mensen die deze abstracties hoog in het vaandel hebben staan, ontmaskerd als akelig hypocriet, als zogenaamd hoogstaande geesten die er een dubbele moraal op na houden. Daartegenover staan nu bij uitstek menselijke behoeftes: verwantschap, eigenheid, trots. Dat gaat gepaard met een verlangen naar een zuivere gemeenschap: Restore America, Trots op Nederland, Mut zur Heimat! Wat onder vuur ligt is het naoorlogse humanisme zelf. Waar komt de even heftige als wijdverbreide reactie tegen de geloofsartikelen van de westerse democratieën vandaan? Waarom denken steeds meer mensen dat hun vrijheid alleen gewaarborgd kan worden door het inperken van de vrijheid van anderen? Waarom staat de taal van de rechtstaat machteloos tegenover de taal van het populisme? Moeten de idealen van de Verlichting opnieuw tegen het licht worden gehouden? Een persoonlijke analyse van wat misschien wel het grootste vraagstuk van deze tijd is: de verstoorde verhouding tussen individu en samenleving.