Streeksieradenboek - Hanneke van Zuthem

Sieraden zijn een onmisbaar onderdeel van de streekdrachten. Ze moeten meestal niet, zoals dat in de algemene mode het geval is, worden gezien als los en verwisselbaar accessoire. Soms worden ze door de drager zelf niet eens als sieraden gezien. Veel streekgebonden sieraden hebben dan ook een functionele oorsprong. Ze dienden bijvoorbeeld als bevestigingsmiddel. Zo is het oorijzer in de 17de eeuw niets anders dan een beugeltje om de muts op het hoofd te houden. Dit functionele hulpmiddel ontwikkelde zich in de volgende eeuwen echter samen met de muts tot zeer streek-specifieke vormen. Hierbij werd het decoratieve aspect zeker zo belangrijk als het functionele.

Samen met de kleding vertellen streeksieraden veel over specifieke omstandigheden van de drager. Onder andere herkomst, levensfase, beroep, welstand of religieuze gezindte van de drager kunnen tot uitdrukking komen in hun sieraden. Ook bezigheden of het overlijden van een familielid zijn af te lezen aan het uiterlijk. Om de betekenis van streekdracht te duiden is kennis van de context waarin kleding en sieraden worden gedragen belangrijk. In 'Streeksieraden' wordt geprobeerd iets van die rijkdom aan betekenissen te laten zien.

Het Nederlands Openluchtmuseum beheert de grootste collectie streekgebonden kleding en sieraden uit Nederland. Hieruit is een keuze gemaakt van circa 250 sieraden, aangevuld met afbeeldingen waarop te zien is hoe de sieraden werden gedragen.